Giá trị của Procalcitonin trong chẩn đoán và theo dõi đáp ứng điều trị nhiễm khuẩn
Procalcitonin (PCT) giúp phân biệt vi khuẩn do nhiễm virus, phát hiện sớm mức độ PCT cao ở những bệnh nhân nghi ngờ nhiễm khuẩn cho phép điều trị kháng sinh sớm hơn. PCT cũng hỗ trợ các quyết định sáng suốt về thời điểm tiếp tục hoặc ngừng sử dụng thuốc kháng sinh, cải thiện chăm sóc bệnh nhân và giảm sự lạm dụng và kháng kháng sinh.
1.Chẩn đoán và theo dõi sớm
Phát hiện sớm và có độ đặc hiệu cao đối với nhiễm khuẩn nặngProcalcitonin (PCT) được phát hiện trong máu trong vòng 3 đến 6 giờ sau nhiễm khuẩn. Nó được sản sinh chuyên biệt bởi nhiễm trùng không do virus, không bị ảnh hưởng bởi nhiễm virus hoặc các đáp ứng tự miễn khác, nồng độ PCT trong máu độc lập với chức năng thận. Nồng độ PCT thấp có giá trị tiên lượng âm tính cao để loại trừ nhiễm khuẩn huyết và ngược lại, nồng độ PCT cao khẳng định chẩn đoán nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn nhất là khi có rối loạn chức năng các cơ quan, hậu quả của quá trình viêm toàn thân, suy đa tạng…
Công cụ hữu ích để theo dõi hiệu quả điều trị
PCT có chu kỳ bán rã là 24 giờ. Ở người lớn, mức độ giảm hàng ngày khoảng 50% nếu nhiễm khuẩn được kiểm soát bởi hệ thống miễn dịch được hỗ trợ bởi liệu pháp kháng sinh hiệu quả. Mức độ không giảm có thể dẫn đến thất bại điều trị
Biểu đồ so sánh động học của các dấu ấn sinh học khác nhau
So với các marker khác, PCT có tính đặc hiệu cao khi đáp ứng với nhiễm khuẩn toàn thân nặng. Nồng độ PCT sẽ gia tăng sau khoảng 3 giờ từ khi nhiễm khuẩn, trong khi đó CRP bắt đầu tăng sau khoảng 6 giờ. Thời gian bán thải của PCT là khoảng 24 giờ, ở người lớn nồng độ PCT giảm hàng ngày khoảng 50% nếu nhiễm khuẩn được kiểm soát bởi hệ thống miễn dịch được hỗ trợ bởi liệu pháp kháng sinh hiệu quả. Nếu nồng độ PCT không giảm có thể xem xét thất bại do điều trị. Với ưu điểm về động học như vậy nên PCT thích hợp được sử dụng để hướng dẫn điều trị và đánh giá tiên lượng bệnh. Khi tình trạng nhiễm khuẩn được hồi phục, PCT sẽ quay trở lại giá trị bình thường trong vài ngày.
2.Vai trò của PCT đối với liệu pháp kháng sinh
1.Sử dụng PCT trong chăm sóc đặc biệt: Nhiễm khuẫn huyết
Trong các nghiên cứu lâm sàng bao gồm hơn 1.000 bệnh nhân chăm sóc đặc biệt đã chứng minh rằng việc áp dụng thuật toán quyết định dựa trên mức giảm tương đối của nồng độ PCT trong huyết tương theo thời gian cho phép giảm đáng kể thời gian điều trị kháng sinh và thời gian lưu trú của bệnh nhân chăm sóc đặc biệt, mà không gây hại cho bệnh nhân nhiễm trùng huyết nặng và sốc nhiễm khuẩn
Thuật toán dựa trên Procalcitonin để quyết định tiếp tục hoặc ngừng dùng kháng sinh cho bệnh nhân nhiễm trùng huyết ở các đơn vị chăm sóc đặc biệt
2.Sử dụng PCT ở những bệnh nhân nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới
Do tính đặc hiệu cao của PCT đối với nhiễm khuẩn, định lượng PCT ở nồng độ tương đối thấp có thể xác định bệnh nhân nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới (LRTI) có liên quan lâm sàng cần điều trị kháng sinh
Thuật toán dựa trên Procalcitonin cho quyết định bắt đầu dùng kháng sinh cho bệnh nhân nghi ngờ có nguy cơ thấp hoặc trung nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới
1. Giá trị bình thường: PCT < 0,05 ng/ml
2. PCT < 0,10ng/ml: Không chỉ định dùng kháng sinh
3. PCT 0,1 - < 0,25ng/ml: Không khuyến cáo dùng kháng sinh, nếu trị liệu giảm xuống mức này thì tiếp tục dùng cho hiệu quả.
4. PCT 0,25 - < 0,5 ng/ml: Khuyến cáo và cân nhắc sử dụng kháng sinh.
5. PCT ≥ 0,50 ng/ml: Chỉ định kháng sinh là bắt buộc.
6. PCT 0,50 - 2,0 (ng/ml): Nhiễm khuẩn do đáp ứng viêm hệ thống, nguyên nhân có thể là chấn thương, phẫu thuật sau chấn thương, sốc tim...
7. PCT 2,0 - 10 (ng/ml): Đáp ứng viêm hệ thống nghiêm trọng (SIRS), nguyên nhân bởi nhiễm trùng hệ thống và nhiễm khuẩn huyết, chưa có suy đa tạng.
8. PCT > 10 ng/ml: Đáp ứng viêm hệ thống sâu do nhiễm khuẩn huyết nghiêm trọng hoặc sốc nhiễm khuẩn.
* Dữ liệu từ các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng đa trung tâm ở hơn 1.000 bệnh nhân với nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới có thể chứng minh rằng với cách tiếp cận này, phơi nhiễm kháng sinh có thể giảm 65% trong điều kiện chăm sóc ở tuyến cơ sở (ngoại trú).
3.Vai trò của PCT trong đánh giá mức độ nghiêm trọng và tiên lượng
4.Chỉ định xét nghiệm
Procalcitonin (PCT) là một xét nghiệm được sử dụng để chẩn đoán và theo dõi tình trạng viêm do nhiễm khuẩn được chỉ định:- Chẩn đoán phân biệt viêm do nhiễm khuẩn và viêm không do nhiễm khuẩn.
- Theo dõi các bệnh nhân có nguy cơ nhiễm khuẩn, phát hiện các nhiễm khuẩn ảnh hưởng hệ thống hoặc các biến chứng của nhiễm khuẩn, đặc biệt trong nhiễm khuẩn huyết.
- Đánh giá tiên lượng và diễn biến của các bệnh viêm nặng như viêm phúc mạc, nhiễm khuẩn, hội chứng đáp ứng viêm hệ thống và hội chứng suy đa tạng.
- Chỉ dẫn, đánh giá hiệu quả sử dụng kháng sinh trong điều trị nhiễm khuẩn.
Hiện nay, procalcitonin được định lượng bằng phương pháp Miễn dịch điện hóa phát quang ECLIA (electrochemiluminescence immunoassay) trên các máy phân tích miễn dịch hoàn toàn tự động của Roche.
Nguồn: https://www.biomerieux-diagnostics.com/vidasr-brahms-pct
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập thành viên để có thể bình luận bài viết này
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
